Kaçak Akım Koruma Röle (K.A.K.R) Testleri

Kaçak Akım Röleleri (K.A.K.R) , hata akımı koruma anahtarları, herhangi bir elektrik kaçağında çarpılmanızı önler ve ciddi yaralanmalar ve daha kötü durumların önün geçer. Yangın oluşmasını önleleyip evinizi ve tesisinizi korur . Trifaze veya monofaze seçenekleriden birini seçerek günlük hayatınızda karşılaşabileceğiniz elektrik kazalarından korunabilirsiniz. Tamamen elektromekanik prensipte üretilen hata akımı koruma anahtarları, şebeke geriliminden bağımsız olarak çalışır. Çalışma prensibi olarak, devredeki çalışan iletkenlerin (nötr dahil) içinden geçirildiği akım trafosu ve açtırma bobininden oluşurlar. 2 kutuplu (monofaze) cihazlarda, yüke doğru akan akımın dönen akıma eşit, 4 kutuplu (trifaze) cihazlarda ise vektörel toplamlarının ”SIFIR’ olmasını temel almaktadır.

Kaçak Akım Koruma Röle Nedir?

Normal işletme yolunun içinde dönen akımın bulunmaması gereken iletken kısımlara çeşitli nedenlerle geçmesi suretiyle kaçak akım oluşur. Kaçak akım rölesi devamlı olarak fazdaki akımı nötrdeki akımla kıyaslar. İkisi arasındaki fark (kaçak akım) toprağa akar, sağlıklı bir devrede izolasyondan ve kayıplardan dolayı her zaman azda olsa bir miktar gövdeye akan akım mevcuttur. K.A.K. Rölesi faz ve nötr arasındaki farkın daha önceden belirlenen seviyeye geldiğinde devreyi kesmeye yarar. Kaçak akım rölesi sistemde bağlandığı terminalin giren ve çıkan akım değerlerini ölçer. Resim 1’de de görüldüğü gibi terminaller ve sigorta arasında set edilen değerin üzerinde bir kaçak akım varsa devreyi keserek herhangi bir can ve mal kaybının önüne geçer.

K.A.K.R Çalışma Prensibi Nasıl ?

Röle esas itibariyle basit bir çalışma mantığına sahiptir. İçerisinde toroidal ölçüm transformatörü bulunmaktadır. Bu transformatör özellik olarak içerisinden geçen akımın toplamında bir dengesizlik veya bir eşitsizlik olduğu vakit, bu dengesizliğin oranında bir akım endükler. Kaçak akım rölesi temel olarak toroidal transformatörün bu özelliğinin üzerine kurulmuştur. Sistemde kaçak akım oluşması durumunda faz ve nötr üzerindeki akımda bir fark oluşur. Bu durum toroidal transformatör üzerinde bir manyetik akı oluşturur ve sargı üzerinde akım indüklenir. Oluşan bu akım kumanda devresinin elektromanyetik bobinini harekete geçirir. Böylece cihazın kapalı konumda bulunan ana kontakları açık konuma geçerek faz ve nötr iletkenleri ile şebekeyi birbirinden ayırır.

K.A.K.R Kontrolü Neden Yapılır ?

K.A.K. Rölesi ilgili maddelerin genellikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın mevzuatında yer almaktadır. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği’nin 18. Maddesi’nde elektrik ana dağıtım noktalarına yangından korumaya yönelik kaçak akım rölesinin (300 mA anma akım değerine sahip K.A.K. Rölesi ) kullanılması, tali dağıtım noktalarına ise hayat korumaya yönelik kaçak akım rölesinin (30 mA anma akım değerine sahip K.A.K. Rölesi ) düzeneği ile birlikte termik manyetik şalter veya otomatik sigorta (ayrı ayrı veya birlikte) konulması ve tüm koruma düzenleri arasında seçicilik sağlanması yer almaktadır.
Rölenin kullanımında dikkat edilecek hususlar ve nasıl kullanılacağı Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’nde söz edilmektedir. Çeşitli mevzuatlarda elektrikten kaynaklanan iş kazası ve yangınların engellenmesi için birçok hüküm mevcuttur. K.A.K. Röleleri elektrikten kaynaklanan iş kazaları ve yangınların engellenmesinde önemli rol oynaması sebebiyle bu hükümlerle dolaylı yoldan ilişkilendirilebilir. Ulusal mevzuatımıza baktığımızda iş kazası 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. Maddesi’nde ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3. Maddesi’nde kavramsal olarak yer almaktadır.